Pensioen opbouwen als zelfstandig ondernemer

Het is natuurlijk niet verplicht om iets te regelen. Echter, je werkt als zelfstandig ondernemer niet zo hard om vervolgens na het stoppen van jouw onderneming nauwelijks een inkomen te hebben. Helaas blijkt uit diverse onderzoeken dat niet veel zelfstandig ondernemers echt sparen voor later, daar ligt dus echt een toekomstig probleem.

Hoe kan ik als ondernemer pensioen opbouwen?

Als we praten over pensioen opbouwen, dan betekent dat een (fiscaal vriendelijk) spaarpotje maken voor later. Je kunt op diverse manieren pensioen opbouwen. Het kan met ingewikkelde pensioenconstructies in eigen beheer, maar het kan ook met het eenvoudige banksparen. Er zijn zelfstandig ondernemers die hun oude pensioenregeling voort kunnen zetten terwijl anderen zelfs verplicht met een pensioenfonds mee moeten doen. Het is heel belangrijk om goed uit te zoeken wat voor jou de mogelijkheden zijn, en bespreek dan ook samen met jouw boekhouder wat voor jou (fiscaal) de meest aantrekkelijke manier van pensioen opbouwen is.

Als ondernemer ben je aangewezen op de derde pijler van ons pensioenstelsel. Derde pijler pensioen wordt ook wel lijfrente genoemd. Bij een lijfrente spaar je voor een kapitaal dat je, als je stopt met werken, in termijnen laat uitbetalen. Lijfrente opbouwen kan via een bank, een verzekeraar of een beleggingsinstelling. De premie die je betaalt voor een lijfrente is fiscaal aftrekbaar. Hoeveel je maximaal kunt inleggen noemen we fiscale jaarruimte.

1. Derde pijler pensioen (lijfrente)

Als ondernemer ben je aangewezen op de derde pijler van ons pensioenstelsel. Derde pijler pensioen wordt ook wel lijfrente genoemd. Bij een lijfrente spaar je voor een kapitaal dat je, als je stopt met werken, in termijnen laat uitbetalen. Lijfrente opbouwen kan via een bank, een verzekeraar of een beleggingsinstelling. De premie die je betaalt voor een lijfrente is fiscaal aftrekbaar. Hoeveel je maximaal kunt inleggen noemen we fiscale jaarruimte.

2. Een oudedagsreserve opbouwen (FOR)

Binnen je onderneming mag je op de balans geld reserveren voor je pensioen, mits je winst maakt. Om te mogen reserveren voor de oudedagsreserve moet je wel aan voorwaarden voldoen.

LET OP: Vanaf 1 januari 2023 kan je geen oudedagsreserve meer opbouwen. Het kabinet schaft de oudedagsreserve af om te voorkomen dat ondernemers de fiscale oudedagsreserve gebruiken om belastinguitstel te krijgen.

3. Oude pensioenregeling voortzetten

Soms is het mogelijk om de pensioenregeling van je laatste werkgever voort te zetten. Het nadeel is dat zelf de gehele premie zult moeten ophoesten en dat je dit aansluitend op je dienstverband regelen. Je bent niet flexibel en de pensioenpremie voor deze vrijwillige voortzetting is maar maximaal 10 jaar na ontslag aftrekbaar. Er wordt dan ook nauwelijks gebruik gemaakt van deze mogelijkheid.

4. Je bedrijf verkopen

Besluit je om te stoppen met je bedrijf, dan is het mogelijk om de stakingswinst om te zetten in een lijfrente. Hiermee voorkom je dat je direct moet afrekenen met de Belastingdienst. En je kunt het lijfrentekapitaal later gebruiken voor je pensioen. Hier zijn wel een aantal voorwaarden aan verbonden. Bespreek dit met een adviseur. Lees hier meer over deze mogelijkheid.

Bij de volgende drie opties is geen sprake van fiscale voordelen, maar ze hebben wel degelijk invloed op hoeveel pensioen je uiteindelijk nodig hebt.

Alternatief 1: zelf sparen of beleggen

Je kunt uiteraard ook zelf vermogen opbouwen, door geld te sparen of te beleggen. Je hebt hier wel een ijzeren discipline voor nodig en beleggen vergt kennis. Het voordeel is dat je op elk moment aan je geld kunt komen. Een belangrijk nadeel is dat dit fiscaal veel minder aantrekkelijk is. Je legt in van je netto inkomen en daarnaast betaal je over jouw vermogen boven de € 30.000,- ieder jaar vermogensrendementsheffing. En dat scheelt flink. Als je geen gebruik maakt van het fiscale voordeel wat pensioen opbouwen via de derde pijler biedt, levert dat je over een periode van 30 jaar naar schatting zo’n 50% lagere uitkering op. Daarnaast staat dit vermogen niet veilig voor de bijstandstoets, mocht je hierop ooit aanspraak moeten maken.

Alternatief 2: je hypotheek aflossen

Je hypotheek aflossen kan ook een alternatief zijn. Het voordeel is dat je ten tijde van je pensioen lagere woonlasten hebt. En een eigen huis dat (deels) afgelost is geeft een gevoel van vrijheid. Maar er zijn ook wat nadelen. Zo los je af van je netto inkomen en je hebt hierdoor minder hypotheekrenteaftrek. Het is daardoor financieel waarschijnlijk minder aantrekkelijk dan je denkt. Realiseer je ook dat ook de overwaarde van je huis staat niet veilig staat voor de bijstandstoets. En realiseer te tenslotte dat als je huis aflossen het enige is dat je voor je pensioen doet, jouw volledige pensioeninvestering in één stuk vastgoed zit. En dat is risicovol.

Alternatief 3: blijven werken zo lang je kunt

Misschien nog wel de beste pensioenvoorziening en in elk geval de voordeligste: zo lang mogelijk blijven ondernemen! Als het goed is doe jij je werk met plezier. Dus waarom jezelf niet als doel stellen dat ook na je AOW leeftijd te blijven doen? Dat hoeft niet fulltime: als je eenmaal de AOW leeftijd hebt bereikt, betaal je minder belasting. Dus zelfs met minder werken kun je dan nog een behoorlijk inkomen vergaren. En onderzoeken wijzen uit dat mensen die blijven werken gezonder en gelukkiger zijn dan mensen die helemaal stoppen met werken. Laat pensioneren vooral geen doel zijn in het leven.

LET OP Er zijn enkele beroepen waarbij je als ondernemer verplicht dient deel te nemen aan een collectieve pensioenregeling bij een pensioenfonds. Dat geldt voor schilders, stukadoors, huisartsen, fysiotherapeuten, tandartsen, medisch specialisten, verloskundigen, dierenartsen, apothekers, loodsen en roeiers in het Rotterdams havengebied. Je moet jezelf aanmelden bij het pensioenfonds. Doe je dit niet en het pensioenfonds constateert later dat je je toch moet aanmelden, moet je alsnog met terugwerkende kracht de volledige premie (vanaf de start van je onderneming) alsnog betalen!